DE ONTE A HOXE: POR UNHA ACTUALIZACIÓN ORGÁNICA DO BNG

O escenario político galego mudou moito desde 1982, ano da fundación do BNG. Sería inxusto dicir que a organización non foi asumindo eses cambios, adaptándose aos novos tempos. Así, o BNG que nace no 82 xa non era a AN-PG, nin o BNG que chega da man de Beiras ao Parlamento galego era en 1985 o mesmo que nacera tres anos antes. A conxuntura, e os paus electorais, fixérono mudar. A III Asemblea Nacional do Carballiño (1987) e a evolución política dos anos noventa son exemplos que tamén nos falan desa adaptación. Só avanzando coa sociedade, ao servizo da cal estamos, poderá o BNG influír decisivamente na vida política.

O modelo frontista amosouse como un instrumento acaído para conseguir a unidade do nacionalismo nunha soa organización. Emporiso, o que no seu momento foi un modelo de organización axeitado, hoxe amósase como un impedimento para o avanzo do nacionalismo e, xa que logo, do proceso de construción nacional e emancipación social que o BNG representa.

Que ocorreu? Os distintos partidos e colectivos que integran o BNG teñen unha influencia que non se corresponde co seu peso real dentro da fronte. O sucesivo crecemento da organización levou a que os militantes que só somos afiliados ao BNG sexamos a inmensa maioría. Urxe recoñecer esta realidade. Os partidos e colectivos do BNG son hoxe en día grupos de presión, pequenos cenáculos onde se cociña a política do BNG sen que a inmensa maioría dos militantes poidamos influír na toma real de decisións. Esta situación vai en detrimento da participación da militancia na vida orgánica do Bloque, nas asembleas comarcais, moi especialmente. A información non flúe cara ás bases, que só acoden ás asembleas a ratificar o que foi decidido previamente. A deturpación do frontismo levou a que os sectores que patrimonializan o BNG manteñan un vergoñento control sobre a organización, levando a unha desmobilización e desmoralización da militancia. Como poderemos mudar esta situación sen repensarmos o frontismo? O movemento dos Non Adscritos foi unha grande esperanza precisamente porque aspiraban a representar a esa moitedume de militantes que non tiñan voz. O seu “éxito” debeuse, baixo a miña opinión, a que supuña un ataque directo a esa pequena política dos partidos e colectivos. Penso que calquera política renovadora para o Bloque ten que pasar por un discurso elaborado para os militantes que só teñan como fidelidade ao BNG.

Post scriptum: non hai moito tempo que o portavoz nacional falou da necesidade de construír o Partido Galeguista do século XXI. Non, non se trata de pasar do frontismo a un modelo partidario clásico, porque o mesmo modelo dos partidos entrou, na miña opinión, en crise. Emporiso, estamos en condicións de deseñar, de pensar, un novo modelo organizativo que reflicta, a un tempo, o carácter unitario do nacionalismo coa súa inherente pluralidade. E non, a min o discurso da pluralidade como desculpa do frontismo non me serve. O BNG é plural porque plural é Galiza. Tamén debo recoñecer que, malia o escrito até este momento, vexo no Bloque un maior nivel de cohesión que no PP e no PSOE. Entre outra cousas por isto é polo que penso que o exemplo de Unidade Galega no 2005 debería espallarse.

Un só val, un só concello

A división de Galiza en provincias (1833) e a posterior instalación dos concellos (1835) foi resultado da centralización patrocinada polo liberalismo español. Temos que ter presente que a cuestión municipal foi chave durante toda a historia da España contemporánea: absolutistas, liberais, moderados, progresistas, etc. sabían perfectamente que quen dominase os concellos controlaría tamén o poder central do Estado. De aí que durante todo o século XIX houbo unha continua loita por ocupar os concellos, e non está demais lembrarmos que en Abril de 1931 a monarquía española caeu após unhas eleccións municipais. Aínda hoxe o control das entidades locais continua a ser chave para a consolidación das máis altas institucións. Podemos dicir, desta maneira, que a división da provincia de Lugo en concellos, e en xeral de todas as provincias, foi consecuencia do centralismo do Estado liberal español, que de ningunha maneira tivo en conta as peculiaridades específicas do territorio galego.

Foi así que unha comunidade natural perfectamente integrada como a que forma o Val do río Ouro, foi dividida arbitrariamente en dous concellos. As posteriores reformas da división municipal non corrixiron este erro, de maneira que a ruptura en dous concellos permanece até hoxe. Calquera persoa que coñeza minimamente o territorio de que estamos a falar, sabe que as 19 parroquias deste Val forman un conxunto plenamente integrado, unha comunidade natural de intereses sociais e económicos. Chega con aproximarse ás vellas terras do rio Ouro para comprendermos que os seus habitantes funcionan como se dunha só entidade se tratase, superando amplamente unha división que lles foi imposta por un centralismo opresor e ignorante. Talvez a mellor proba do que comentamos foi ofrecida polos nosos emigrantes. En efecto, tanto na Arxentina como en Cuba xuntáronse en sociedades que agrupaban os naturais do Valadouro e Alfoz conxuntamente e sen se facer ningún tipo de diferenzas entre os dous concellos. Velaí as fachadas das escolas patrocinadas por estes emigrantes para o demostrar. Todas locen orgullosamente o nome de Hijos del Valle del Oro para demostrar que nin para eles, nin para os seus coetáneos, nin para os veciños e veciñas de hoxe hai unha división do Val. Ao dito, débese engadir a existencia de organizacións políticas, económicas e culturais que abranguen os dous concellos, símbolo de que na vida cotiá hai unha plena integración do Val.

Seguindo os argumentos expostos, no ano 1995 creouse a Asemblea Local do BNG no Valadouro-Alfoz, tendo como un dos seus principais obxectivos a fusión de ambos concellos. O descenso de poboación que afecta toda a Galiza é tamén un dos problemas destes municipios. Coa perda de poboación minguan os recursos económicos de que dispón cada concello para emprestar servizos aos cidadáns. Tamén habería que falar dunha escasa racionalidade na prestación deses servizos, porque non parece moi razoábel que para unha poboación que non chega aos 5.000 habitantes haxa dúas casas da cultura, dúas piscinas, dúas de todo. Non sería máis acaído ter unha boa piscina cuberta e climatizada? É só un exemplo. A mancomunidade dos dous concellos non se ten mostrado como a solución para atinxir un notábel desenvolvemento económico. A fusión de ambas entidades municipais preséntase como unha forma de atallar a perda de recursos provocada pola caída da poboación. Ao mesmo tempo a unificación suporía unha clara racionalización económica, evitando así unha duplicación na dotación de infra-estruturas, claramente innecesaria na situación actual do Val. Este debe ser o principal sentido da fusión de ambos municipios: o progreso e o desenvolvemento económico. Pouco a pouco, o debate verbo da necesidade da unidade dos dous concellos foise facendo cada vez maior, tanto entre as organizacións sociais como entre os propios cidadáns. Soamente dúas cuestións fan pór en perigo a necesaria fusión do Valadouro e Alfoz. Por un lado, un localismo estéril que hogano, afortunadamente, non existe. Por outro lado, os intereses políticos dos alcaldes empoleirados no poder, que non negan a necesidade de chegar á fusión, mais deixándoa sempre para un futuro indefinido. É evidente que para eles é moito mais fácil continuar a manter a pequena cota de poder co que contan do que pór en perigo os seus cacicatos persoais.

Post scriptum: o Val do río Ouro non pode darse ao luxo de continuar a esmorecer vital e economicamente mentres que os responsábeis políticos non fan nada por evitalo. Urxe, pois, a necesidade de avanzarmos cara a unión dos dous concellos. Con esta medida estaríamos a solucionar os erros do centralismo español e, o que é mais importante, pondo as bases para un desenvolvemento económico e social do Valadouro e de Alfoz. É responsabilidade de todos e de todas conseguilo.