Día das Letras Galegas, un ano máis.
Desta volta con figura homenaxeada non exenta de polémica, polo aberto
rexeitamento que determinados sectores, da cultura e da política, realizaron de
Xosé Filgueira Valverde (1906-1996) en razón dos seus vencellos coa ditadura
franquista. A maiores, coincide a data das nosas Letras coa campaña electoral
dos comicios locais. Filgueira e eleccións son dous trazos que ben poden ir da
man, dado que o venerado polígrafo tamén realizou notábeis achegas políticas.
Así, xa que estamos en campaña, imos pegar un cartaz para ver se a xente se
anima a votar por Filgueira Valverde. Ben é verdade que é unha imaxe que
corresponde ás eleccións a Cortes do franquismo de 1967, pero dado que en
Galiza a Transición foi como foi (por non dicir que non foi) ben poderiamos ver
o cartaz que acompaña estas liñas como calquera outra propagada política da
moita que asolaga por estes días as rúas do país.
É merecedor Filgueira Valverde da
homenaxe do Día das Letras Galegas? Pois si, tan merecedor como podería selo,
poño por caso, Carvalho Calero, e seguimos agardando. Non hai dúbida de que foi
autor dunha ampla, variada e erudita obra que o converteu niso que se dá en
chamar «polígrafo».
Foi Filgueira Valverde un franquista?
Outra vez temos que responder si. Non nos enganemos. O réxime franquista non
nomearía alcalde dunha capital provincial (Pontevedra) a quen non fose dunha
lealdade probada ao réxime. Tampouco permitiría que ningún heterodoxo formase
parte das Cortes españolas, institución fundamental da «democracia orgánica»,
eufemismo franquista para tentar diluír un réxime abertamente ditatorial e
totalitario.
Non obstante, eu coido que a elección de
Xosé Filgueira Valverde como figura homenaxeada do Día das Letras Galegas de
2015 hai que contemplala nunha perspectiva máis ampla. Para isto formulamos a
seguinte pregunta: para que queremos o Día das Letras Galegas? Para seguir
ateigando o museo das Letras cun novo prócer ou para facer valer a nosa lingua
e a nosa cultura? Tendo en conta que o sesenta ou setenta por certo da festa do
Día das Letras xestiónase no mundo do ensino: quen vai atraer máis vontades
para a causa do galego? Quen vai chamar máis polos rapaces e polas rapazas?
Filguera Valverde ou Xela Airas (ou Manuel María)? Logo de máis de cincuenta
anos de celebración o Día das Letras foise convertendo nun ritual, nunha
festividade máis no calendario, baleirándose do contido que quixeron darlle os
seus creadores. Xa é hora de repensar a data do 17 de maio, para facela outra
volta reivindicativa e xeradora de ilusións cara ao galego e cara ás nosas
letras. Nesta liña, eu creo que a elección de Filgueira é errónea, pero non
polo seu pasado franquista, senón polo seu presente escasamente estimulador.
Post scriptum: mentres decidides se
votar ou non por Filgueira Valverde fixádevos que o seu compañeiro de
candidatura é Rafael Portanet, alcalde de Vigo, antiga reencarnación de Abel
Caballero. Ás veces mesmo parece que o tempo se detivo en Galiza.
Ningún comentario:
Publicar un comentario