12/05/15

DÍA DAS LETRAS GALEGAS: VOTA FILGUEIRA VALVERDE!

Día das Letras Galegas, un ano máis. Desta volta con figura homenaxeada non exenta de polémica, polo aberto rexeitamento que determinados sectores, da cultura e da política, realizaron de Xosé Filgueira Valverde (1906-1996) en razón dos seus vencellos coa ditadura franquista. A maiores, coincide a data das nosas Letras coa campaña electoral dos comicios locais. Filgueira e eleccións son dous trazos que ben poden ir da man, dado que o venerado polígrafo tamén realizou notábeis achegas políticas. Así, xa que estamos en campaña, imos pegar un cartaz para ver se a xente se anima a votar por Filgueira Valverde. Ben é verdade que é unha imaxe que corresponde ás eleccións a Cortes do franquismo de 1967, pero dado que en Galiza a Transición foi como foi (por non dicir que non foi) ben poderiamos ver o cartaz que acompaña estas liñas como calquera outra propagada política da moita que asolaga por estes días as rúas do país.

É merecedor Filgueira Valverde da homenaxe do Día das Letras Galegas? Pois si, tan merecedor como podería selo, poño por caso, Carvalho Calero, e seguimos agardando. Non hai dúbida de que foi autor dunha ampla, variada e erudita obra que o converteu niso que se dá en chamar «polígrafo».

Foi Filgueira Valverde un franquista? Outra vez temos que responder si. Non nos enganemos. O réxime franquista non nomearía alcalde dunha capital provincial (Pontevedra) a quen non fose dunha lealdade probada ao réxime. Tampouco permitiría que ningún heterodoxo formase parte das Cortes españolas, institución fundamental da «democracia orgánica», eufemismo franquista para tentar diluír un réxime abertamente ditatorial e totalitario.

Non obstante, eu coido que a elección de Xosé Filgueira Valverde como figura homenaxeada do Día das Letras Galegas de 2015 hai que contemplala nunha perspectiva máis ampla. Para isto formulamos a seguinte pregunta: para que queremos o Día das Letras Galegas? Para seguir ateigando o museo das Letras cun novo prócer ou para facer valer a nosa lingua e a nosa cultura? Tendo en conta que o sesenta ou setenta por certo da festa do Día das Letras xestiónase no mundo do ensino: quen vai atraer máis vontades para a causa do galego? Quen vai chamar máis polos rapaces e polas rapazas? Filguera Valverde ou Xela Airas (ou Manuel María)? Logo de máis de cincuenta anos de celebración o Día das Letras foise convertendo nun ritual, nunha festividade máis no calendario, baleirándose do contido que quixeron darlle os seus creadores. Xa é hora de repensar a data do 17 de maio, para facela outra volta reivindicativa e xeradora de ilusións cara ao galego e cara ás nosas letras. Nesta liña, eu creo que a elección de Filgueira é errónea, pero non polo seu pasado franquista, senón polo seu presente escasamente estimulador.

Post scriptum: mentres decidides se votar ou non por Filgueira Valverde fixádevos que o seu compañeiro de candidatura é Rafael Portanet, alcalde de Vigo, antiga reencarnación de Abel Caballero. Ás veces mesmo parece que o tempo se detivo en Galiza.

Ningún comentario: